Astrofotoğrafçılıkta istenmeyen her tür sinyale (sinyal=ışık, ışıma) gürültü denir. Kaynağına göre bir çok gürültü türü mevcuttur; çekim/foton gürültüsü, okuma hatası gürültüsü (Read Noise), termal gürültü, bias gürültüsü ve diğerleri.
Bu gürültü türleri içinde en önemlilerinden biri çekim/foton gürültüsüdür. Bu tür gürültü ışığın tanecik doğasından kaynaklanır ve sensöre çarpan fotonların rastgele olmasından kaynaklıdır. Çekim/foton gürültüsü her ne kadar en çok karşılaşılan ve kaçınılmaz gürültü türü olsa da etkilerini azaltmak için astrofotoğrafçıların elinde çok önemli iki silah mevcuttur, DAHA UZUN POZLAMALAR ve İSTİFLEME.
Sensörümüz her fotoğraf çektiğimizde hem istediğimiz ışık olan “sinyale” hem de istenmeyen sinyal olan “gürültüye” maruz kalır ve fotoğrafta her ikisinin de etkileri gözlenir. Gürültü fotoğrafta bir kumlanma, zımpara kağıdı görünümü başka bir deyişle grenlenme şeklinde görülür. Sinyal ise fotoğraf üzerinde daha çok sinyale/ışığa maruz kalmış bölgelerde fotoğrafı çekilen objenin detayları olarak karşımıza çıkar.
Astrofotoğrafçılıkta en önemli kavramlardan birisi “Sinyal Gürültü Oranı” ya da SNR’dir. Gürültü sinyalin karaköküne eşittir bu durumda;
SNR = Sinyal / √Sinyal olacaktır.
Yukarıdaki formülden de görüldüğü gibi uzun pozlamalar yapıp bu pozlamaları istifledikçe yani sinyali arttırdıkça “Sinyal” kısa sürede “Gürültü”nün önüne geçecek ve fotoğrafımız daha az gürültülü ve daha fazla detaylı olacaktır.
İstifleme yapmak için ardı ardına aynı kadraj ve pozlama ayarları ile çekilen fotoğrafları istiflemeliyiz. Sinyal her karede aynı yerde iken, gürültü fotoğrafta rastgele dağılım gösterir. Bunu kaldırıma düşen yağmur damlalarının rasgele noktalara düşmesi gibi gözümüzde canlandırabiliriz. Üst üste çekilen fotoğraflar istiflenirken fotoğraftaki her noktanın piksel değerlerinin ortalaması alınır ve istiflenen fotoğrafta piksellere ortaya çıkan bu ortalama değer atanır bu işleme “ortalama alma” veya “average out” işlemi denir. Bu işlem yapıldığında istiflenmiş olan sonuç fotoğrafında daha yumuşak, gürültüsü azalmış ve sinyali korunmuş bir fotoğraf elde edilecektir.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi istifleme yapmanın temel amacı SNR’yi yani Sinyal Gürültü Oranını arttırmaktır. Bir başka deyişle tek bir fotoğrafı 9 tane istiflenmiş fotoğraf ile kıyaslayacak olursak; 9 tane fotoğrafın istiflendiği fotoğrafta 9’un karekökü olan 3 kat kadar daha az gürültü ya da 3 kat daha fazla SNR elde etmiş olacağız. 25 fotoğraf istiflendiğinde 5 kat daha az gürültü ya da 5 kat daha fazla SNR vb.
İstifleme yönteminin gürültü azaltmayı sağlayan bu avantajının yanında tabii ki dezavantajı da mevcuttur. İstifleme sonrası elde edilen fotoğraf yumuşak bir fotoğraf olacaktır. Dolayısıyla İstifleme sonrası keskinleştirme ve bir takım iyileştirme işlemleri uygulanmalıdır. Tüm gürültü türlerini, istifleme yöntemlerini, Sequator ve Starry Landscape Stacker yazılımlarını ve istifleme sonrası astrofotoğraf işleme süreçlerini öğrenmek için 28 Mart 2021 günü gerçekleşecek olan “Geniş Açı Astrofotoğraf İstifleme ve İşleme Kursu”muza katılmanızı öneririz.
Aşağıda tek kare ve istiflenmiş kareler arasındaki farkı görebilirsiniz.
ISO 8000 | 10 saniye pozlama ISO 8000 | 28 kare x 10 sn. pozlama
ISO 32000 | 30 saniye pozlama ISO 32000 | 30 kare x 30 sn. pozlama