Bir yerde kaybolduğumuzda veya telefonumuz yanımızda olmadığında ne olur? Hepimizin yol tarifi için belirlediği bazı noktalar var. Yol kenarındaki sarı renkli bina, belki bir market veya nereye gittiğimizi hatırlamamıza yardımcı olan bir ağaç.
Peki ya bu noktalar ya da bir tanıdık olmayan bir yerdeysek? Etrafımızda ya tanınabilir hiçbir şey yoksa? Bu türden önemli noktalar olmadan, ne yapacağız?
Yukarı Bakalım!
Günümüz teknolojisi yolumuzu bulmayı kolaylaştırsa da, yıldızların arasında nasıl gezineceğinizi öğrenmek yine de eğlencelidir. Dünya çapındaki seyahatlerinde deniz yolcuları veya eski Mısırlılar piramitleri inşa ederken ne yapmışlardır? Bizler gibi navigasyonu açarak gidecekleri yere yol haritasını görme şansı olmayan insanlar gökyüzünde gördükleri yıldızlara bakmışlardır.
1) Kuzeyi bulmak için Kuzey Yıldızı, Polaris’i, arayalım
Dünya’nın herhangi bir yerinde yıldızlar ufukta görünür. Örneğin, Polaris. Kuzey Yıldızı olarak da bilinen Polaris, Küçük Kepçe’nin “sapının” ucundaki en parlak yıldızdır. Kuzey Kutbu’nun yönünün hemen üzerindeki konumu sayesinde, gece gökyüzünde hareketsiz kalan tek yıldızdır.
Yıldız, Kuzey Kutbu’nun bir derecesine kadar gözüktüğü ve bu nedenle gece gökyüzünde hareket etmeyeceği için Polaris olarak adlandırılmıştır. Bugün, Küçük Ayı’nın yedi yıldızı küçük bir su kepçesine benzediği için, çoğu insan Küçük Ayı yerine küçük kepçe olarak adlandırıyor.
Kuzey Yıldızı bulmamıza yardımcı olması için işaretçi yıldızları kullanabiliriz. Polaris, ekvatorun kuzeyindeki çoğu yerde kuzey gökyüzünde görülebilmesine rağmen, tam olarak ne aradığınızı bilmiyorsak fark etmek zor olabilir.
Polaris’e giden yolu işaret etmek için Büyük Kepçe gibi diğer takımyıldızlardaki yıldızları kullanabiliriz. Büyük Kepçe’nin “kepçesini” bulup ve çorbanın ondan döküldüğünü hayal edelim. Bu varsayımsal uzay çorbasından gelen akış, doğrudan Kuzey Yıldızı’na götürecektir. “W” ye benzeyen bir takımyıldız görürsek, bu, Cassiopeia’yı bulduğumuz ve çok ileri gittiğimiz anlamına gelir. Biraz geriye giderek Büyük Kepçe ile Cassiopeia arasında rahat bir şekilde yuvalanmış Polaris’i görebiliriz.
2. Kuzey Yarımküre’deki enlemimizi bulmak için Polaris’i kullanalım
Ekvatorun kuzeyindeysek, enlemimizi belirlemek için Polaris’i kullanabiliriz. Normalde, Polaris’in konumu ile kuzey ufku arasındaki açıyı ölçmek için bir sekstant veya çeyrek daire kullanılır, ancak bu, bir kamp gezisinde elimizde bulundurma eğiliminde olduğumuz bir nesne değildir. Sekstant olmadan dışarıda olursak açıyı ölçmek için yumruklarımızı kullanabiliriz. Sağ veya sol kolumuzu önümüze doğru yumruk şeklinde kapatarak ufka doğru uzatalım. Diğer yumruğumuzu üstüne koyalım ve yumruklarımızdan biri Polaris ile buluşana kadar üst üste koymaya devam edelim. Her yumruk yaklaşık 10 derece olduğundan, enlemimizi bulmak için Kuzey Yıldızı’nı ufuktan kaç derece ayırdığımızı hesaplamak için kullanabiliriz.
3. GÜNEYİ BULMAK İÇİN ORION’DAN YARDIM ALALIM
Güneyi bulmak için, biraz bükülmüş bir kum saatine benzeyen Orion takımyıldızını bulmamız gerekecek. Kuzey Yarımküre’de Orion, öncelikle kış aylarında görülür. Orion’un bedenini sekiz büyük yıldız oluşturur: bir yıldız – Meissa – başı temsil eder; iki yıldız – Betelgeuse ve Bellatrix – omuzları temsil eder; diğer ikisi – Saiph ve Rigel – ayak görevi görür; ve üç – Ortada Alnitak, Alnilam ve Mintaka – Orion’un kemerini oluşturur. Kemerden sarkan üç yıldızdan oluşan Orion’un kılıcını arayacağız. Onun noktasını takip edelim ve Orion düşeye yakın yönlendirildiğinde bize güneyi gösterecektir (aşağıdaki resim gibi).
4. YÖN İÇİN YILDIZLARI TAKİP EDELİM
Tıpkı Güneş gibi yıldızlar da doğudan batıya gökyüzünde yolculuk eder. Hangi yöne baktığımızı belirlemek için hangi yöne hareket ediyor gibi göründüklerini takip edelim. Daha kesin bir şey istiyorsak Orion’un kemerinin sağ tarafında bulunan yıldız Mintaka’yı arayalım – gerçek doğuya yakın yükselir ve gerçek batıya yaklaşır. Ciddi navigasyon için bir pusula veya GPS cihazı gereklidir, ancak rehberlik için yukarıdaki yıldızlara bakarak teknolojiden bağımsız bir yaklaşım benimsemek heyecanlandırıcı olabilir. İster vahşi doğayı gece geç saatte keşfediyor olalım, ister sadece kamp alanımızda havalı bir parti numarası göstermek istiyor olalım, gökyüzünü göksel yol haritamız olarak düşünelim.
YELDA GÜNDEĞER
REFERANSLAR
“How to Navigate by the Stars”, Backpacker
“The Beginners Guide To Navigating By The Stars”, myopencountry